Beton jako materiał budowlany

Beton jako materiał budowlany był już stosowany w starożytnym Rzymie, ale zarówno właściwy jego rozwój, jak i rozwój konstrukcji betonowych nastąpił dopiero w drugiej połowie XIX w., kiedy to uruchomiono przemysłową produkcję sztucznego cementu.

Przez pojęcie konstrukcji betonowych należy rozumieć konstrukcje z betonu niezbrojonego, betonu ze zbrojeniem zwykłym, zwanego żelbetem, oraz betonu ze zbrojeniem wysoko gatunkowym, zwanego betonem sprężonym.

W okresie ok. 100 lat — w porównaniu do okresu rozwoju konstrukcji z kamienia, cegły czy drewna — nastąpił szybki rozwój konstrukcji betonowych, które są stosowane we wszystkich dziedzinach budownictwa: budownictwo lądowe i wodne zarówno naziemne, jak i podziemne.

W zależności od sposobu wykonania rozróżnia się konstrukcje betonowe monolityczne, konstrukcje betonowe prefabrykowane oraz monolityczno-prefabrykowane (zespolone). Z betonu można wykonywać różne elementy konstrukcyjne i ustroje budowlane o prawie dowolnych kształtach i bogatych formach architektonicznych.

Konstrukcje żelbetowe monolityczne stosowane są głównie w takich obiektach inżynierskich, jak mosty, zapory wodne, zbiorniki, budynki wysokie itp., natomiast w budownictwie mieszkaniowym i przemysłowym halowym znajdują szerokie zastosowanie żelbetowe konstrukcje prefabrykowane. Beton sprężony używany jest w wielu dziedzinach budownictwa pod postacią strunobetonu i kablobetonu, głównie w budownictwie mostowym w przekryciach hal przemysłowych, tj. tam, gdzie występują duże obciążenia i znaczne rozpiętości elementów konstrukcyjnych.

Ustroje nośne budynków mieszkalnych mogą być ścianowe, szkieletowe lub ścianowo-szkieletowe. W budownictwie przemysłowym halowym stosuje się przeważnie ustroje szkieletowe.

Pod koniec XVIII w. zaczęto stosować w budownictwie najpierw żeliwo, a później stal. Wprowadzenie stali do budownictwa spowodowało istotne zmiany w sposobach konstruowania elementów i ustrojów budowlanych. Pierwsze rozwiązania konstrukcji stalowych wzorowano na stosowanych wówczas kształtach budownictwa drewnianego, kamiennego i ceglanego. Konstrukcje stalowe znalazły od początku szerokie zastosowanie w budowie mostów, pawilonów wystawowych, dworców kolejowych itp.

Pod koniec XIX w. nastąpił dynamiczny rozwój budownictwa wysokiego. Najwyższe dotychczas wzniesione budynki na świecie są konstrukcji stalowej. Na rysunku poniżej przedstawiono niektóre ze zrealizowanych najwyższych budynków i budowli wykonanych z betonu lub stali. Rozwój konstrukcji coraz większych rozpiętości i wysokości jest możliwy dzięki stosowaniu betonu i stali wysokich wytrzymałości.

tmp4b3f-1Porównanie wysokości niektórych budynków i budowli: 1 — Centrum Obsługi Pasażerskiej Marriott LOT w Warszawie, 2 — Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, 3 — Wieża Eiffla w Paryżu, 4 – wieża telewizyjna w Berlinie, 5 — Empire State Building w Nowym Jorku, 6 — World Trade Center w Nowym Jorku, 7 — Sears Tower w Chicago, 8 — wieża telewizyjna w Moskwie, 9 — wieża telewizyjna w Toronto.