Spoiwa to podstawowe materiały wiążące stosowane w budownictwie. Spoiwem nazywamy sproszkowany materiał, najczęściej pochodzenia mineralnego, który po zmieszaniu z wodą lub innym roztworem tężeje i twardnieje nabierając cech ciała stałego.
Podział spoiw ze względu na sposób twardnienia:
• Hydrauliczne – Twardniejące i wiążące na powietrzu i w wodzie: cement i wapno hydrauliczne
• Powietrzne – Twardniejące i wiążące tylko na powietrzu a po stwardnieniu odporne na działanie wody: wapno zwykłe i gips.
Cement otrzymuje się przez wypalenie mieszanki surowców i zmielenie spieczonej masy (klinkieru cementowego) z odpowiednimi dodatkami. W zależności od surowców zastosowanych do mieszanki cementy dzielimy na: portlandzkie, hutnicze, murarskie.
Klasa cementu określa jego wytrzymałość na ściskanie podaną w MPa. Według norm polskich rozróżnia się następujące klasy cementu: 32,5; 32,5R; 42,5; 42,5R, 52,5; 52,5R (litera R oznacza wysoką wytrzymałość wczesną po 2 lub 7 dniach twardnienia) Klasę cementu dobiera się w zależności od klasy betonu przewidzianej w projekcie konstrukcji.
Cement portlandzki
Surowcem do produkcji jest mieszanka wapienia i glinokrzemianów. Cement portlandzki stosuje się powszechnie w konstrukcjach betonowych, żelbetowych i sprężonych, wykonywanych na budowie lub prefabrykowanych, przy normalnych warunkach eksploatacji.
Rodzaje cementu portlandzkiego:
• Normalny (oznaczenie N)
• Szybkotwardniejący (oznaczenie S).
• Cement portlandzki z dodatkami – najczęściej stosowane dodatki to żużel (S), popioły lotne (V lub W), pył krzemionkowy (D).
• Cement portlandzki biały
• Cement portlandzki specjalny – zawierający w klinkierze dodatki, które posiadają właściwości wiązania wapna w środowisku wodnym.
Cement portlandzki czysty wykorzystywany jest do budowy elementów konstrukcyjnych, stropów, nadproży, słupów.
Cement portlandzki z dodatkami stosuje się do zapraw murarskich i tynkarskich, betonowania cokołów, fundamentów, wylewek wyrównujących; dodatek popiołu zwiększa plastyczność i odporność na agresywny wpływ środowiska
Cement hutniczy
Surowcem do produkcji jest klinkier portlandzki zmieszany z żużlem wielkopiecowym z dodatkiem gipsu dwuwodnego, który reguluje czas wiązania. Cement hutniczy stosuje się w warunkach podobnych jak cement portlandzki, jednak ze względu na wolniejszy przyrost wytrzymałości ogranicza się jego stosowanie przy betonowaniu w obniżonej temperaturze oraz w przypadku obróbki cieplnej dojrzewającego betonu. Cement hutniczy wykorzystywany jest do budowy podziemnych części budynku przy wysokim poziomie wód gruntowych; nie należy go używać w warunkach zimowych, gdy temperatura spada poniżej +5°C.
Cement murarski
Ma markę 15. Stosuje się go tylko do zapraw (o wytrzymałości niższej niż 3 MPa) i betonu niezbrojonego klasy niższej niż 10.